Lenen heeft een slechte bijklank bij ons. Betekent dat nu dat schulden per definitie slecht zijn? Nee, integendeel zelfs. Een verstandig gekozen en evenwichtige hypothecaire lening is zelfs een ideale hefboom om een klein vermogen in vastgoed op te bouwen.
Sommigen hebben het dan ook helemaal verkeerd voor. In de VS is Laura Rowley een beroemdheid. De dame schrijft voor het magazine Self en heeft het boek ‘Money & Happiness’ op haar naam. In dat boek raadt ze haar lezers aan om alle schulden – ook hypothecaire leningen – ronduit te bannen.
Iemand die dat advies steeds ter harte heeft genomen, is ongetwijfeld Herman Van Molle. In een interview vertelde hij ooit dat hem geleerd werd nooit geld te lenen. De ouders van Van Molle waren middenstanders en deze les werd hem er als het ware ‘ingeramd’. De man heeft dan ook – voor zover we weten – geen eigen huis.
Ook bij oudere katholieken merk je die aversie tegenover schulden. Zo vertelt Theo Leussink in het NRC dat hij uit een katholiek burgergezin komt waar elk dubbeltje werd omgedraaid. “Schulden maken was een zonde”, vertelt de man aan de krant.
Schulden zijn niet per definitie slecht
De joden hebben in eeuwen van armoede en vervolging een sterke bondgenoot gevonden om te overleven: hun systeem van leningen. Schulden zijn dus niet per definitie slecht. Rabbi Bonder vertelt volgend verhaal: “Een man klaagde eens bij de rabbi van Porissov dat hij bijna verdronk in zijn schulden. De rabbijn gaf hem het volgende advies: ‘Zet van elke cent winst die u maakt een deel opzij voor de afbetaling van uw schulden. Als de hemel eenmaal doorheeft dat u werkelijk uw schulden wilt afbetalen, krijgt u hulp om het doen.'”
Rabbi Bonder schreef het interessante boek ‘De Kabbala van Geld’. Dit boek daagt ons uit tot een bredere en ethische kijk op economisch gedrag, een die alle vormen van uitwisseling en menselijke interactie omvat: van hoe we ons geld besteden tot hoe we onze rol vervullen als verantwoordelijke mensen in een wereldwijd ecologisch raamwerk. Puttend uit joodse ethische lessen, mystieke kennis en vertellingen van de chassidische meesters, onderzoekt de auteur een breed scala van onderwerpen, waaronder concurrentie, vennootschap en contracten, leningen en rentebetalingen, de wetten van een eerlijke ruil, en fooien en cadeautjes.
De rabbi van Porissov laat dan weer zien dat onze schulden, vooral als we er bijna in verdrinken, vaak een dieper gelegen verlangen verraden om ze eigenlijk niet terug te betalen. Als we onze inspanningen om schulden af te betalen tot een gewoonte weten te maken, dan ontdekken we ook een manier om dat te doen.
Hetzelfde geldt trouwens voor mensen die geld uitlenen aan anderen die met dit probleem worstelen. In onze wereld waar alles met alles verbonden is, zou het volgens Bonder beter zijn om dergelijke schuldenaars te helpen door ze geen geld te lenen.
Een interessante situatie stelt zich als je de mogelijkheid hebt om een hypothecaire lening vervroegd terug te betalen. Financieel expert Ric Edelman raadt aan de hypotheek op je woning te houden, ook al kan je de lening vervroegd afbetalen. Veel mensen zijn toch geneigd op een bepaald moment hun lening vervroegd terug te betalen. Hij raadt aan dat geld integendeel voor jou te laten werken. Elke euro die je de bank op voorhand betaalt, is er een minder die je had kunnen beleggen. Bovendien verlies je het fiscale voordeel van de lening en betaal je – zoals geweten – een boete aan de bank.